'Het zijn wel boeren', welke klemtoon gebruik jij?
Hij staat daar alsof er niets aan de hand is. De zon gaat net onder, de akkers zijn geploegd en zijn arm ligt nonchalant over het hek. Vriendelijk kijkt hij je aan, je ziet de lachrimpeltjes rond zijn ogen. Maar ondertussen is het 5 voor twaalf. De stikstofcrisis is nog steeds gaande en de vlaggen hangen ondersteboven. Oplossingen lijken nog ver weg. Toch is het bekend dat de stikstofdepositie voor 45% van de landbouw vandaan komt.
Het gaat wat ver om deze tekening van mij een infographic te noemen, maar het geeft wel de feiten weer en de gevoelens aan die ik hoor als het over de stikstofcrisis gaat.
Waarom is stikstof een probleem?
Het neerslaan van stikstof zorgt ervoor dat de bodem te veel voedingsstoffen krijgt. Dat is vooral in natuurgebieden een probleem. Zeldzame planten die het juist goed doen op voedselarme grond, verdwijnen daardoor. Brandnetels en bramen beginnen alles te overwoekeren waardoor ook insecten, vlinders en vogels verdwijnen. Onze biodiversiteit wordt mede daardoor steeds kleiner. Sinds 1850 zijn we al 37% van de onze plant- en diersoorten in onze natuur kwijtgeraakt.
Welk spelers zijn er nog meer in de stikstofcrisis?
Is het dan ‘de schuld’ van de boeren? Milieudefensie Jong legt in hun blog De Stikstofcrisis: Hoe de boeren klem zijn komen zitten, helder uit hoe complex de crisis is. Naast de boer benoemen zij nog 5 andere spelers in het systeem.
De overheid: Door allerlei subsidies is een systeem ontstaan waarin de boeren nu vastzitten waarin zij zo goedkoop mogelijk voedsel moeten produceren. Oplossingen worden gezocht in de technische hoek terwijl er een structurele verandering nodig is.
De belangenorganisaties: Zij hebben jarenlang gelobbyd om de situatie die is ontstaan te behouden.
Het bedrijfsleven: De grote voedselverwerkers en supermarkten hebben veel invloed op het voedselsysteem. Zij willen zo veel mogelijk winst waardoor boeren weinig geld krijgen voor hun producten. Daardoor moeten de boeren steeds meer produceren om te kunnen overleven.
De erfbetreders: Dit zijn de banken, accountants, adviseurs, veevoerverkopers oftwel iedereen die op het erf van de boer komt en die iets van de boer wil. Boeren raken verstrikt in de leningen voor technische oplossingen. Duurzame opties krijgen vaak geen leningen omdat die risicovoller zijn omdat die markt een stuk nieuwer is.
En wij consumenten zijn, al dan niet bewust, meegegaan in dit systeem.
Het geluid in Nederland
De titel van deze infotekening is ‘Het zijn wel boeren’. Deze zin geeft het geluid in Nederland weer, van beide zijden, afhankelijk van de klemtoon die je gebruikt. Met aan de ene kant de sympathie voor de boer en aan de andere kant de feiten.
Het valt mij op dat de tekening iedere keer weer uitnodigt tot een interessant gesprek. Wil je ook een gesprek starten en zoek je een goede aanleiding? De artprint (1 van 5) is te bestellen voor 250 euro exclusief verzendkosten via tyra@mosgroen.nl.
